Nemački zločini (Bitka za Šabac)

Krajem septembra 1941. godine u Šapcu i okolini odvijale su se žestoke bitke. Trinastog septembra, feldmaršal Vilhelm List, oficir nemačkih oružanih snaga na Jugoistoku, obavestio je nemačku vrhovnu komandu o zabrinjavajućem razvoju situacije u Srbiji i zahtevao pojačane mere. Dvadeeset drugog septembra, preko hiljadu nemačkih vojnika i tenkista prodrlo je u grad sa svih strana, a borbene grupe već su okupirale jednu fabriku i jednu električnu centralu. Nakon iscrpne desetosatne borbe, napadači su se povukli iz grada, ali još iste večeri bataljon 342-ge pešadijske divizije Vermahta ušao je u Šabac. Brutalno i bezobzirno, nemačka četa od oko 40.000 vojnika pregazila je sve partizane i četnike koji su im se našli na putu, kako bi spasila opkoljene Nemce.

Dva dana kasnije, 26. septembra, u znak odmazde, započeta je nemačka operacija pod nazivom Operacija Mačva ili Operacija čišćenja luka Sava – Drina. Trajala je čak do 10. oktobra. Po nalogu generala Bemea, nemački bataljon je uhapsio sve muške stanovnike Šapca i Mačve, uzrasta od 14 do 70 godina, a potom ih prebacio u koncentracioni logor u tadašnjoj hrvatskoj teritoriji (Srem). Svako ko je odbio da se prijavi okupacionim vlastima bio je ubijen kao odmetnik. Sve one građane (uključujući i žene i decu) koji su učestvovali u uličnim borbama u Šapcu, kao i sve one u čijim domovima je pronađeno oružje ili municija na mestu su streljali.

Krvavi marš

Do 26. septembra 342-ga divizija je ustrojila koncentracioni logor kod sela Jarak, u Sremu. Preko 4.500 građana Šapca postrojeno je u kolone i mitraljezima naterano na maraton dug 22 kilometra. Dok su Šapčani trčali, nemački vojnici su išli za njima kolima, biciklima ili konjima i sve one iznemogle i bolesne, koji su zaostajali ili padali od umora, nemilosrdno ubijali. Meštani sela Jarak bili su tada jedini prijatelji utučenim Šapčanima. Rizikujući svoje živote, davali su im vodu i hleb i time mnogima od njih produžili život. U znak zahvalnosti, Šapčani su u Jarku podigli spomen česmu na kojoj je zapisano: „Za vodu ljubav, za bratstvo“.
Tridesetog septembra, nakon mučenja žeđu, glađu i batinama, Nemci su zatvorenike vratili u rodni grad, ali ponovo u logor, u šabačkoj južnoj kasarni a general Beme je zatim naredio da se strelja 2100 zatvorenika iz koncentracionih logora iz Šapca i Beograda, kao bizarnu osvetu za 21 nemačkog vojnika nastradalog tokom bitke za Šabac. Najveći deo nastradalih činili su Jevreji i komunisti.
Ovaj tragičan događaj pamtimo pod simboličnim nazivom „Krvavi marš“.

Plivački maraton „Jarak-Šabac“

U znak sećanja na 4.500 Šapčana koji su pretrčali „Krvavi marš“ i na dragocenu pomoć meštana Jarka, svake godine se održava plivački maraton “Jarak – Šabac”. Ovaj maraton poznat je pod nazivom “Trka mira” i u svetu zauzima 8. mesto, među 24 najpoznatija plivačka maratona.
Pliva se rekom Savom, na stazi dugoj 18 km i 800 metara, koliko iznosi vodena deonica između Šapca i sela Jarak. U okviru programa maratona održava se i državno prvenstvo u rvanju na pesku i takmičenje u kajaku. Tradicionalno, na Šabačkom plivačkom maratonu i ove godine će takmičenje za „Najbolji riblji kotlić“ biti sastavni deo manifestacije. Tri najbolja takmičara očekuju vredne nagrade.

Pedeset drugi po redu maraton „Jarak – Šabac“ ove godine održaće se u nedelju, 7. avgusta. Prvog dana manifestacije, 6. avgusta, tradicionalno se održava takmičenje za najbolji riblji kotlić, kao i muzički program od 17:00 do 21:00. Drugog dana u 11 časova, u selu Jarak počinju plivačke trke. U 12 sati počinju sportska takmičenja na prostoru sportsko-rekreativnog kompleksa „Stari grad“ u Šapcu – „Basket 3 na 3“ na terenima i Kajakaške trke. U 15 časova proglašava se ovogodišnji pobednik maratona.
Kao i do sada, plivaće se četiri trke:
• 10 kilometara,
• 5 kilometara štafetno (5 kilometara + 4 x 1.250 metara),
• 2.5 km (2 x 1.250 metara)
• i trke „Čivijaškog izazova“ od 1.250 metara.
Sve trke se boduju na svetskom nivou u okviru Global Swim Series-a, kao i u okviru SRB OPEN WATER CUP-a.
Za organizaciju maratona zaslužni su Turistička organizacija grada Šapca i Savez za daljinsko-maratonsko i masters plivanje Srbije, a suorganizator događaja je Mesna zajednica Jarak.
Maraton „Trka mira“, pored toga što odaje počast žrtvama Drugog svetskog rata, predstavlja i način da se ljudi zbliže i sklope nova prijateljstva, prikupe kulinarske tajne i sportski aktiviraju.
Dobro došli!